Xơ gan

Bệnh xơ gan là gì?

Tên gọi khác: Cirrhosis.

Xơ gan là bệnh gan mạn tính, tế bào gan bị thoái hóa và hoại tử được thay thế bởi các tế bào gan tân sinh và các dải mô xơ, sẹo, các hạt bất thường. Cấu trúc tiểu thùy bị thay đổi thành những nốt tân sinh không có chức năng gan.

Xơ gan là hậu quả của các bệnh gan mạn tính. Nếu không phát hiện sớm và điều trị xơ gan có thể dẫn đến ung thư gan.

Xơ gan được chia làm 2 loại:

– Xơ gan còn bù: đây là giai đoạn đầu của xơ gan có thể kéo dài vài tháng đến vài năm cho đến khi bệnh đã phát triển mạnh ở giai đoạn sau, ở giai đoạn này gan đã bắt đầu hình thành các nốt sẹo nhưng vẫn hoạt động tốt chưa thấy biểu hiện cụ thể.

– Xơ gan mất bù: là giai đoạn cuối của xơ gan (xơ gan cổ trướng). Chức năng cũng như cấu trúc của gan không còn nguyên vẹn mà hư hại nặng nề. Giai đoạn này có biểu hiện và triệu chứng nghiêm trọng hơn có thể tiến triển thành ung thư gan.

Triệu chứng thường gặp của người bị xơ gan

Tùy theo từng giai đoạn xơ gan mà có những biểu hiện cũng như triệu chứng khác nhau.

Xơ gan giai đoạn đầu (xơ gan còn bù): giai đoạn này triệu chứng xơ gan không rõ rệt, người bệnh thường cảm thấy:

– Đau hạ sườn phải.

– Ăn uống không ngon miệng, cảm thấy bụng hơi trướng so với bình thường, cảm thấy đầy hơi như ăn không tiêu.

– Có triệu chứng của rối loạn tiêu hóa như đầy bụng, khó tiêu,…

– Người mệt mỏi không muốn làm gì.

– Ngứa một triệu chứng thường gặp, chủ yếu là chân, tay.

– Một số trường hợp người bệnh vẫn sinh hoạt bình thường mà không có triệu chứng cụ thể nào.

Giai đoạn muộn (Xơ gan mất bù): hay còn gọi là xơ gan cổ trướng, lúc này chức năng của gan đã suy yếu và bắt đầu cảm thấy các triệu chứng rõ ràng như:

– Mệt mỏi, sụt cân, uể oải, da khô, thiếu máu, quáng gà, bệnh nhân có thể sốt nhẹ do gan bị hoại tử,…

– Tình trạng bụng bị trướng to gọi là cổ trướng.

– Đau vùng gan, đau dữ dội hơn giai đoạn đầu vì các mô sẹo đã phát triển to làm gan bị kéo căng.

– Phù là triệu chứng nổi bật khi chỉ bắt đầu phù ở chân dưới sau đó từ từ trở nên phù toàn thân.

– Vàng da đôi khi kèm theo ngứa nhất là tình trạng xơ gan do ứ mật, vàng mắt.

– Xuất hiện tình trạng chảy máu dưới da và niêm mạc như chảy máu chân răng, chảy máu cam,…

Nguyên nhân mắc bệnh xơ gan

Những nguyên nhân gây xơ gan đã được biết đến như là:

– Xơ gan do virus: khoảng 20% bệnh nhân mắc các bệnh về gan do virus có biến chứng dẫn đến xơ gan.

– Xơ gan do rượu: khoảng 71,7% nam giới ở Việt Nam bị xơ gan do rượu.

– Xơ gan do nhiễm mỡ: mỡ tích tụ nhiều trong gan tạo thành mô sẹo làm gan bị xơ hóa.

– Xơ gan do ứ mật: viêm tắc đường mật, ứ đọng mật làm ảnh hưởng đến gan gây xơ gan.

– Xơ gan do nhiễm độc: một số loại hóa chất và thuốc có thể dẫn đến tình trạng xơ gan.

– Nguyên nhân khác: ngoài những nguyên nhân kể trên còn có nguyên nhân do ký sinh trùng, giun sán, xơ gan do lách cũng gây nên xơ gan. Và một số nguyên nhân khác chưa được liệt kê.

Điều trị xơ gan

Điều trị nguyên nhân: đối với xơ gan còn bù, để giảm thiểu thiệt hại cho gan nên điều trị nguyên nhân như:

– Điều trị nghiện rượu kèm bỏ thuốc nếu có hút thuốc.

– Kiểm soát lượng đường đối với người tiểu đường và cân nặng đối với người bị gan nhiễm mỡ.

– Sử dụng thuốc để điểm soát viêm gan, các nguyên nhân khác hoặc triệu chứng của xơ gan.

Điều trị biến chứng của xơ gan: kiểm soát những biến chứng xơ gan thường gặp là:

– Kiểm soát chất lỏng dư thừa trong cơ thể bằng cách ăn ít natri, sử dụng thuốc ngăn ngừa tích tụ dịch và nếu nặng có thể dẫn lưu dịch hoặc phẫu thuật.

– Tăng huyết áp: sử dụng thuốc chống tăng huyết áp để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng, giảm áp lực cho gan.

– Nhiễm trùng: sử dụng kháng sinh để điều trị các bệnh nhiễm trùng.

– Giảm nguy cơ ung thư gan: cần xét nghiệm, thăm khám định kì để phát hiện sớm dấu hiệu của ung thư gan.

Ngoài điều trị nguyên nhân và điều trị triệu chứng, các bác sĩ có thể chỉ định phẫu thật ghép gan khi gan không còn hoạt động được, đây là lựa chọn duy nhất khi xơ gan đã ở giai đoạn cuối. Tỷ lệ bệnh nhân sống sót sau 5 năm ghép gan là 70%.

Phòng tránh bệnh xơ gan

Hiện nay vẫn chưa thể chữa trị khỏi xơ gan hoàn toàn, mà chủ yếu là điều trị nguyên nhân, triệu chứng. Vì vậy để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh xơ gan, cần thực hiện các biện pháp phòng tránh sau đây:

– Phải tiêm ngừa vắc-xin viêm gan B để ngăn chặn biến chứng của viêm gan gây xơ gan.

– Điều trị các bệnh viên gan cấp và mạn tính.

– Điều trị các bệnh về đường mật, hạn chế ăn uống thực phẩm có thể gây sán lá gan.

– Không sử dụng rượu, bia, chất kích thích có hại cho gan.

– Không dùng thuốc bừa bãi khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

– Kiểm tra sức khỏe thường xuyên hoặc khi thấy có các dấu hiệu bất thường như vàng da, đau tức hạ sườn.

– Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên.

– Có một chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý.

Xem thêm: Dấu hiệu và biện pháp hỗ trợ điều trị xơ gan

(Hình ảnh tổng hợp từ Pinterest, benhvienbenhgan.vn, vietnammoi, google,…)

Thạc sĩ Ân Thái Hoàng Anh
Bệnh viện Đa khoa Triều An