Phân tích bài thơ Mùa hạ của Xuân Quỳnh Những bài văn hay lớp 11

Phân tích bài thơ Mùa hạ của Xuân Quỳnh mang đến gợi ý cách viết chi tiết kèm theo bài văn mẫu cực hay. Qua đó giúp các bạn học sinh có thêm nhiều gợi ý học tập, củng cố kỹ năng viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ hay.

Bài thơ Mùa hạ đã miêu tả một bức tranh mùa hè vô cùng rực rỡ, đầy sống động và cũng căng tràn nhựa sống. Xuân Quỳnh cũng khéo léo lồng ghép những triết lý sống đẹp đẽ của cuộc đời vào bài thơ của mình. Vậy sau đây là bài văn mẫu phân tích Mùa hạ cực hay mời các bạn theo dõi.

Dàn ý phân tích bài thơ Mùa hạ

I. Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận:

Bài thơ Mùa hạ của Xuân Quỳnh mang đến cho người đọc những cảm xúc nồng nàn, tha thiết về một mùa thương nhớ, qua đó người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên dạt dào sức sống và một cái tôi đầy trăn trở, suy tư của tác giả.

II. Thân bài

b1. Giới thiệu sơ lược về tác giả, tác phẩm (dựa vào các thông tin được cung cấp trong đề bài và hiểu biết của cá nhân – nếu có). Tham khảo các thông tin sau: (1) Xuân Quỳnh (1942 – 1988) là một trong những nhà thơ nữ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Thơ Xuân Quỳnh đậm vẻ đẹp nữ tính, thể hiện tiếng nói của một tâm hồn trắc ẩn, chân thực, hồn hậu, luôn luôn da diết khát về hạnh phúc đời thường. (2) “Mùa hạ” tuy không phải là bài thơ nổi tiếng nhất của Xuân Quỳnh nhưng vẫn là một tác phẩm hay, thể hiện rõ vẻ đẹp tâm hồn của một cái tôi giàu khát vọng sống, luôn tin vào những điều tốt đẹp trong cuộc đời,… Bài thơ gồm 5 khổ, nhân vật trữ tình hiện ra trực tiếp ở ngôi thứ nhất – xưng “tôi” (trong khổ thơ thứ 5), là những cảm nhận của cái tôi Xuân Quỳnh về vẻ đẹp của thiên nhiên mùa hạ cùng những suy tư, trăn trở, chiêm nghiệm của nhà thơ về cuộc sống.

b2. Cảm nhận về vẻ đẹp của bức tranh mùa hạ trong bài thơ

(1) Vẻ đẹp của thiên nhiên tươi đẹp, náo nức: không gian bao la cùng những sắc điệu rộn ràng của tiếng chim ca, của không gian cao rộng với trời xanh, mây trắng,… (2) Vẻ đẹp của sức sống căng tràn thể hiện khát vọng hiến dâng, khám phá, sự phôi thai kì diệu của tự nhiên (Đất thành cây, mật trào lên vị quả Bước chân người bỗng mở những đường đi); sự hoá giải nhân văn giữa bình yên và bão tố, giữa chắt lọc khắc nghiệt và tinh chất quý giá (Biển xanh thẳm, cánh buồm lồng lộng trắng/ Từ những miền cay đắng hoá thành thơ). (3) Vẻ đẹp gợi nhớ về một thời thơ ấu với những kỉ niệm êm đềm: hình ảnh, âm thanh quen thuộc, vừa lắng đọng vừa ngân vang những dư âm (cánh diều, vòm trời, tiếng dế, tiếng chim cuốc).

b3. Cảm nhận về những suy tư trăn trở trong cuộc đời của cái tôi Xuân Quỳnh

(1) Vẻ đẹp của sự nảy nở sinh sôi những ước mơ, khát vọng: Tuổi trẻ và mùa hạ đan cài, soi bóng trong nhau, cùng là cháy hết mình trong cảm xúc trào dâng mãnh liệt, những trải nghiệm tinh tế, sâu sắc của một trái tim luôn đầy ắp thương yêu (Gió bão hoà mưa thành sông thành bể/ Một thoáng nhìn có thể hoa tình yêu). (2) Vẻ đẹp trong sáng thánh thiện sẽ nuôi dưỡng và thanh lọc tâm hồn: Mùa hạ giống như tấm gương rạng rỡ và sáng trong soi thấu tâm hồn con người; phản chiếu qua tấm gương đó, những điều tốt đẹp đẽ sẽ thêm lung linh, kì diệu những điều nhỏ mọn sẽ bị đẩy xa đến lu mờ. (3) Những chiêm nghiệm băn khoăn, tỉnh thức: tự vấn chính mình để nhìn lại, để điều chỉnh bản thân, để thêm niềm tin yêu vào cuộc sống (Mà mặt đất màu xanh là vẫn biển, Quả ngọt ngào thắm thiết vẫn màu hoa).

b4. Đánh giá, nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của bài thơ

(1) Thể thơ 8 chữ, giọng thơ khi nhẹ nhàng mềm mại, khi tha thiết mạnh mẽ; Nhiều hình ảnh mang vẻ đẹp thân thương, gần gũi; Sử dụng hiệu quả biện pháp liệt kê; điệp từ ngữ/ cấu trúc ở đầu mỗi khổ thơ (tái hiện vẻ đẹp của mùa hạ sống động, đầy ắp kỉ niệm, đang dội về như những đợt sóng). (2) Cảm xúc chân thực thiện lành mà sâu sắc khơi gợi giá trị nhân văn (nuôi dưỡng tình yêu, niềm tin và khát vọng của tuổi trẻ để cuộc sống trở nên có ý nghĩa).

III. Kết bài:

Khái quát thông điệp của bài thơ, nêu cảm nhận/ ấn tượng của bản thân về giá trị nội tư tưởng mà bài thơ đã mang đến cho người đọc (khát vọng sống, niềm tin vào những điều tốt đẹp trong cuộc đời; cảm nhận được chiều sâu trải nghiệm của nhà thơ – một con người tinh tế, hồn hậu, giàu tình yêu thương).

Phân tích bài thơ Mùa hạ

Mùa hè trong cảm nhận mỗi người mỗi khác, mùa hè của em có thể là mùa của những chuyến đi, mùa của những cuộc gặp gỡ. Mùa hạ của tôi lại là mùa của những sắc màu, màu hoa trái, màu mây trời. Còn mùa hè trong cảm nhận của Xuân Quỳnh nó là một mùa của những âm thanh, những hương vị đặc trưng của mùa hè. Nó còn là mùa của những ước mơ và hoài bão. Bài thơ “Mùa hạ” đã khắc họa rõ nét về một mùa hè trong suy nghĩ của Xuân Quỳnh, là một bức tranh mùa hè xinh đẹp và hoài niệm.

Bài thơ “Mùa hạ” được nữ nghệ sĩ viết khi tuổi thanh xuân đã qua. Tuy đã qua đi khoảng thời gian đẹp đẽ ấy nhưng những khao khát những ước mơ vẫn rạo rực trong chị, được chị thể hiện qua từng câu thơ. Bài thơ mở đầu với:

“Đó là mùa của những tiếng chim reo
Trời xanh biếc, nắng tràn trên khắp ngả
Đất thành cây, mật trào lên vị quả
Bước chân người bỗng mở những đường đi”

Những câu thơ đầu tiên dường như chị đang được đắm mình vào thiên nhiên mùa hè rực rỡ. Chị cảm nhận mùa hè bằng đủ các giác quan, thính giác lắng nghe tiếng chim reo. Thị giác nhìn bầu trời xanh biếc, nhìn ánh nắng tràn trên khắp ngả đường, nhìn cây cối sinh sôi. Vị giác cảm nhận mật ngọt của hoa trái. Và mùa hạ còn là mùa mà những chặng đường mới được mở ra. Một mùa hè tuyệt vời, đong đầy và đẹp đẽ.

Sau đó là khổ thơ thứ hai:

“Đó là mùa không thể giấu che
Cả vạn vật đều phơi trần dưới nắng
Biển xanh thẳm, cánh buồm lồng lộng trắng
Từ những miền cay đắng hoá thành thơ.”

Tại sao lại nói mùa hạ là mùa không thể giấu che? Phải chăng dưới ánh nắng rực rỡ kia mọi vật đều không muốn che đậy bất kì điều gì. Đều sẽ trở nên trong trắng và tinh khiết, giống như biển xanh và cánh buồm trắng? Phải chăng dưới cái nắng rực rỡ của mùa hè tâm hồn con người được gột rửa, sẽ chẳng còn trĩu nặng sầu lo và cay đắng? Hay những điều không thể giấu che kia là những tổn thương, những đắng cay của cuộc đời mà ta vẫn luôn chôn giấu trong lòng? Sau khi đắm mình trong ánh nắng tất cả đều hóa hư không, sau cùng chỉ còn lại tâm hồn sáng trong, tinh khiết tràn đầy thơ ca?

“Đó là mùa của những ước mơ
Những dục vọng muôn đời không xiết kể
Gió bão hoà, mưa thành sông thành bể
Một thoáng nhìn có thể hoá tình yêu.”

Theo lời Xuân Quỳnh thì mùa hạ là mùa của những ước mơ, những dục vọng nhiều không kể xiết. Liệu rằng đây có phải là tuổi trẻ hay không? Có rất nhiều ước mơ và dục vọng. Tuổi trẻ nào có ai không mang trong mình những ước mơ và khát vọng. Và chúng ta luôn cố gắng hết sức mình để theo đuổi những ước mơ và dục vọng ấy, khát khao mong ước được chạm tới ước mơ. Nhưng con đường đi tới ước mơ có bao giờ dễ dàng, con đường ấy luôn đầy thử thách, gió bão. Tuổi trẻ là vậy đấy, ước mơ hoài bão nhiều và cũng đầy chông gai. Cũng như mùa hè rực rỡ nhưng lại nhiều mưa bão nhất năm. Tuổi trẻ cũng dễ rung động, đôi khi chỉ là cái lướt qua cũng làm ta lưu luyến cả một đời. Tựa như chỉ thoáng cảm nhận được chút hơi ấm của ánh nắng sau cơn mưa rào, lại đem lòng yêu luôn cả cái nắng mùa hè.

“Đó là mùa của những buổi chiều
Cánh diều giấy nghiêng vòm trời cao vút
Tiếng dế thức suốt đêm dài oi bức
Tiếng cuốc dồn thúc giục nắng đang trưa”

Khổ thơ viết về những hình ảnh thân thuộc của mùa hạ: là những cánh diều giấy trên bầu vòm trời cao vút vào buổi chiều mùa hạ, là tiếng cuốc giục giã vào buổi trưa hè nắng cháy, là tiếng dế kêu rả rích suốt đêm hè oi ả. Nhhững hình ảnh, âm thanh ấy dường như đưa ta về lại những mùa hè khi còn bé, được thả diều, bắt ve, tắm suối. Qua những dòng thơ của Xuân Quỳnh khiến lòng ta bồi hồi nhớ lại những năm tháng ấy.

“Mùa hạ của tôi, mùa hạ đã đi chưa
Ôi tuổi trẻ bao khát khao còn, hết?
Mà mặt đất màu xanh là vẫn biển
Quả ngọt ngào thắm thiết vẫn màu hoa.”

Hai câu thơ “Mùa hạ của tôi, mùa hạ đã đi chưa. Ôi tuổi trẻ bao khát khao còn, hết?” như câu hỏi khi vô thức thốt ra khi chị chợt ngỡ ngàng phát hiện hình như cái tuổi trẻ rực rỡ đầy khát khao và mơ ước đã qua rồi. Chị cảm thán, chị dò hỏi. Dường như chị muốn níu giữ nó, chị nuối tiếc cái thời thanh xuân ấy. Nhưng rồi, chị lại tự tìm cho mình được câu trả lời “Mà mặt đất màu xanh vẫn biển. Quả ngọt thắm thiết vẫn màu hoa.” Vì đất màu xanh vẫn là biển, quả ngọt vẫn còn thắm thiết màu hoa. Dù tuổi trẻ dù có qua đi thì những khao khát, những ước mơ vẫn sẽ còn đó. Ta vẫn là ta.

Bài thơ “Mùa hạ” của Xuân Quỳnh đã miêu tả một bức tranh mùa hè vô cùng rực rỡ, đầy sống động và cũng căng tràn nhựa sống. Xuân Quỳnh cũng khéo léo lồng ghép những triết lý sống đẹp đẽ của cuộc đời vào bài thơ của mình: Tuổi trẻ nhiều đam mê, hoài bão. Ta nên hết mình với những đam mê ấy không nên chùn bước trước khó khăn hay thử thách. Tuổi trẻ dù qua đi nhưng ta vẫn là ta, hãy làm những gì mình muốn.