Những tác dụng của Xuyên tâm liên đối với sức khỏe

Nhu cầu với Xuyên tâm liên đang tăng lên rất nhiều trong vài năm trở lại đây do tiềm năng điều trị vượt trội. Vị thuốc này sở hữu rất nhiều những tác dụng dược lý mang tính ứng dụng cao trong phòng ngừa và điều trị không những bệnh thông thường như cảm lạnh, viêm đau mà còn là tiểu đường, mỡ máu, ung thư.

Trong Đông y, Xuyên tâm liên có vị đắng tính hàn, tác dụng thanh nhiệt giải độc, trị cảm lạnh…Xuyên tâm liên đã và đang được ứng dụng nhiều trong các bài thuốc trị bệnh về đường hô hấp như trị cảm cúm, viêm họng. Thảo dược này còn rất nhiều công năng hay chờ bạn khám phá trong bài viết này đấy!

Xuyên tâm liên là gì?

Xuyên tâm liên là một loài cây thảo thuộc họ Ô rô (Acanthaceae), vốn có nguồn gốc từ Ấn Độ và Sri Lanka và là một cây thuốc được sử dụng từ thời cổ đại bởi các thổ dân. Sau này, thảo dược này cũng được trồng rộng rãi ở các nước khu vực Đông Nam Á như Thái Lan, Việt Nam, Campuchia, Mã Lai…

Xuyên tâm liên có tên khoa học là Andrographis paniculata (hoặc Justicia paniculata), nó cũng có nhiều tên gọi khác như công cộng, nguyên cộng, lam khái liên, cây lá đắng, khô đảm thảo…

Trong toàn cây xuyên tâm liên có 14 chất glucozit và flavon, với hoạt chất chính là andrographolide. Loại cây này theo truyền thống được sử dụng để điều trị cảm lạnh thông thường, tiêu chảy, sốt do nhiễm trùng, vàng da. Ngoài ra, nó được dùng như thuốc bổ cho gan và sức khỏe tim mạch, và là chất chống oxy hóa. Xuyên tâm liên cũng hỗ trợ cải thiện các rối loạn chức năng tình dục và giúp phòng tránh thai. Ngày nay, Xuyên tâm liên là một trong những cây thuốc có tiềm năng được sử dụng cao trên thế giới.

Tác dụng của xuyên tâm liên đối với sức khỏe

Trị cảm lạnh

Xuyên tâm liên thường được sử dụng để phòng ngừa và điều trị cảm lạnh thông thường. Trong nhiều nghiên cứu trên cả người lớn và trẻ em bị cảm lạnh, được cho sử dụng thuốc được chiết xuất từ Xuyên tâm liên. Sự cải thiện lâm sàng đáng kể đã được quan sát thấy từ ngày thứ 4, cho thấy giảm đáng kể các triệu chứng như rùng mình, đau họng, mệt mỏi, đau cơ, viêm mũi, đau xoang và đau đầu. Điều này chứng tỏ hiệu quả ngăn ngừa cảm lạnh mà Xuyên tâm liên mang lại.

Giảm đau, chống viêm

Hoạt động chống viêm của Xuyên tâm liên và các hợp chất hoạt tính sinh học của nó (như andrographolide và neoandrographolide) đã được nhiều nhà nghiên cứu báo cáo riêng lẻ về một số hoạt động chống viêm, chẳng hạn như ức chế biểu hiện phân tử kết dính gian bào-1 trong bạch cầu đơn nhân được kích hoạt bởi yếu tố hoại tử khối u-α, ức chế men tổng hợp nitric oxide cảm ứng, biểu hiện cyclooxygenase-2 (COX-2) trong bạch cầu trung tính và tế bào vi mô, giảm phosphoryl hóa ERK1 / 2 trong tế bào T và IFN-γ, và sản xuất IL-2, và ức chế TNF-α và GM-CSF gây ra bởi LPS. Các kết quả đã chứng minh cho thấy Xuyên tâm liên có thể là một dược liệu có tính trị liệu mạnh trong điều trị kháng viêm, giảm đau, đặc biệt là các rối loạn viêm đường tiêu hóa.

Hạ đường huyết

Các enzym α-glycosidase và α-amylase tham gia vào quá trình tiêu hóa và hấp thụ cacbohydrat dẫn đến tăng lượng đường trong máu sau ăn. Đề kháng insulin chủ yếu được biểu hiện bằng tăng insulin máu và nồng độ glucose trong máu cao và có liên quan đến một số bất thường nội tiết tố chuyển hóa, chẳng hạn như rối loạn lipid máu, chuyển hóa acid uric bất thường. Chiết xuất Xuyên tâm liên và andrographolide cho thấy có hiệu quả tác dụng hạ đường huyết bằng cách hạ mức đường huyết thông qua ức chế α-glycosidase và α-amylase; tăng độ nhạy insulin và do đó kích thích sự hấp thu glucose của các mô trong cơ thể; kiểm soát chuyển hóa lipid bất thường.

Bên cạnh việc kiểm soát mức đường huyết, andrographolide cũng làm chậm sự khởi phát và ngăn chặn sự phát triển của bệnh tiểu đường. Andrographolide có thể ngăn chặn sự chết của tế bào β và ức chế sự xâm nhập của tế bào T vào đảo tụy và do đó ngăn ngừa sự phát triển của bệnh tiểu đường tuýp 1.

Bảo vệ gan

A. paniculata theo truyền thống được sử dụng rộng rãi như một tác nhân bảo vệ gan và một tác nhân kích thích nhiều enzym của gan. Các hợp chất andrographolide, neoandrographolide, 14-dexoyandrographolide, và 14-deoxy-11,12-didehydroandrographolide cũng được báo cáo là có tác dụng bảo vệ gan. Trong một nghiên cứu so sánh, chất chiết xuất từ ​​lá và andrographolide đã được thử nghiệm chống lại sự peroxy hóa lipid ở microsome ở gan gây ra carbon tetrachloride- (CCl4-), một chất gây tổn thương gan đồng thời phục hồi các enzym gan, cải thiện chức năng gan sau khi tổn thương gan do CCl4.

Tác dụng kháng khuẩn

Trong 3 thập kỷ qua, các nhà nghiên cứu đã báo cáo rằng các loại chiết xuất khác nhau của Xuyên tâm liên có hoạt tính kháng khuẩn mạnh chống lại các vi khuẩn gây bệnh và không gây bệnh khác nhau. Chiết xuất ethanol từ các bộ phận trên không của Xuyên tâm liên được phát hiện có hiệu quả trong việc ức chế sự phát triển của E. coli cùng với các loài vi khuẩn gram dương và gram âm khác. Hoạt tính kháng khuẩn của ba chất chiết xuất khác nhau (dichloromethane, methanol, và dung dịch nước) của toàn cây Xuyên tâm liên đã được đánh giá là chống lại 12 nhiễm trùng da. Trong một nghiên cứu khác cũng đã khảo sát hoạt tính kháng khuẩn của chiết xuất methanol của toàn cây chống lại 5 loại vi khuẩn gây bệnh cho người là S. aureus, Streptococcus pyogenes, Micrococcus luteus, Proteus mirabilis và P. aeruginosa.

Một số hợp chất hoạt tính sinh học như andrographolide, neoandrographolide, dehydroandrographolide, các dẫn xuất tự nhiên của andrographolide đã được chứng minh là có hoạt tính kháng vi rút đáng kể chống lại HIV, cúm A, và HSV-1. Các phát hiện về tác dụng của andrographolide đối với các loại virus khác nhau cho thấy hoạt chất này sẽ là một tác nhân hiệu quả để phòng ngừa và điều trị các bệnh do virus.

Chống ung thư

Andrographolide thể hiện cả tác động trực tiếp và gián tiếp lên tế bào ung thư bằng cách ức chế sự tăng sinh của tế bào ung thư, bắt giữ chu kỳ tế bào hoặc biệt hóa tế bào, tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể chống lại tế bào ung thư; và gây ra quá trình chết rụng và hoại tử của tế bào ung thư.

Trong một vài nghiên cứu, Hoạt động chống tăng sinh của andrographolide và isoandrographolide được phân lập từ chiết xuất etanol của Xuyên tâm liên chống lại tế bào bệnh bạch cầu ở người HL-60, tế bào ung thư ở người bao gồm tế bào ung thư Jurkat (tế bào lympho), PC-3 (tuyến tiền liệt), HepG2 (u gan), và tế bào ung thư ruột kết 205 (đại tràng).

Điều hòa miễn dịch

Một nghiên cứu đã báo cáo rằng andrographolide có hiệu quả để ngăn chặn sự kết tụ của các tiểu cầu trong máu dẫn đến các cơn đau tim và gợi ý rằng andrographolide có tác dụng chính trong việc kích hoạt các chức năng phòng thủ chung của hệ thống miễn dịch bằng cách kích thích sản xuất các kháng thể cũng như miễn dịch không đặc hiệu, với sự gia tăng của tế bào lympho và sản xuất interleukin-2 (IL-2). Ba hợp chất diterpene của Xuyên tâm liên cho thấy sự gia tăng tăng sinh và cảm ứng IL-2 trong tế bào lympho máu ngoại vi của người. Dựa trên các đặc tính điều hòa miễn dịch được báo cáo, Xuyên tâm liên và andrographolide có thể có hiệu quả trên lâm sàng để điều trị các bệnh tự miễn dịch.

Cải thiện sức khỏe tim mạch

Xuyên tâm liên được sử dụng rộng rãi để cải thiện sức khỏe tim mạch trong các hệ thống y học cổ truyền. Một nghiên cứu đã báo cáo rằng Xuyên tâm liên có khả năng làm tăng hoạt tính của nitric oxide, cyclic guanosine monophosphate, và superoxide dismutase với sự giảm lipid peroxide và endothelin ở mô hình thỏ bị xơ vữa động mạch. Trong một nghiên cứu khác, chất chiết xuất từ ​​Xuyên tâm liên có thể ngăn chặn sự co thắt của mạch máu và tăng thời gian đông máu đáng kể trong quy trình trước và sau phẫu thuật tạo hình.

Chất chiết xuất từ ​​nước và các thành phần hoạt tính của Xuyên tâm liên cho thấy hoạt động hạ huyết áp đáng kể, cải thiện tình trạng huyết áp ở cả nhồi máu cơ tim trước và sau thực nghiệm. Các báo cáo hiện có gợi ý rằng Xuyên tâm liên có thể được sử dụng như một nguồn thay thế để điều trị CVDs.

Chống tăng lipid máu

Tăng lipid máu là một yếu tố quan trọng của xơ vữa động mạch dẫn đến đau tim (tắc nghẽn xảy ra trong động mạch vành) và đột quỵ (tắc nghẽn xảy ra trong động mạch não). Một báo cáo đã đề xuất andrographolide là tác nhân điều trị cho chứng xơ vữa động mạch dựa trên kết quả nghiên cứu của họ. Gần đây, một nghiên cứu khác cho thấy tác dụng chống tăng lipid máu của andrographolide và neoandrographolide, thông qua làm giảm triglycerid, cholesterol toàn phần và cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp theo cách phụ thuộc vào liều lượng.

Phòng tránh thai

Trong một nghiên cứu, Xuyên tâm liên và andrographolide cho thấy tác dụng tránh thai bằng cách ngăn chặn sự hình thành tế bào của các dòng tế bào sinh tinh đang phân chia dẫn đến quá trình sinh tinh bị ngừng lại. Một nghiên cứu khác đã báo cáo rằng không có con chuột cái nào mang thai sau khi ăn thức ăn được trộn Xuyên tâm liên hàng ngày, điều kiện giao phối với con đực không được xử lý. Điều đó có nghĩa là Xuyên tâm liên cũng có tác dụng tránh thai trên chuột cái.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn có thêm những thông tin bổ ích về công dụng của vị thuốc Xuyên tâm liên đối với sức khỏe. Quả thực, đây là thảo dược quý giá và được ứng dụng phổ biến trên nhiều quốc gia, với nhiều công dụng được chứng minh bằng khoa học và kinh nghiệm của nhân dân. Tuy nhiên, để có thể phát huy hết các giá trị này, bạn nên tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế trước khi sử dụng nhé!

Nguồn: ncbi.nlm, wikipedia