Kính Hubble chụp ảnh ba thiên hà hợp nhất

Bộ ba thiên hà – được gọi là SDSSCGB 10189 – nằm trong chòm sao Mục Phu, một trong những chòm sao lớn nhất trên bầu trời Bắc bán cầu. Chúng hiện chỉ cách nhau khoảng 50.000 năm ánh sáng. Con số này đối với chúng ta nghe có vẻ an toàn, nhưng với các thiên hà, đó là khoảng cách cực kỳ gần gũi. Để so sánh, thiên hà xoắn ốc gần dải Ngân Hà nhất là Andromeda cách Trái Đất hơn 2,5 triệu năm ánh sáng.

Trong quan sát mới nhất từ kính viễn vọng không gian Hubble, có thể thấy cấu trúc xoắn ốc của các thiên hà trong SDSSCGB 10189 đã bị bóp méo do tương tác lực hấp dẫn và xuất hiện những dải khí bụi liên kết chúng. Ba thiên hà đang phát ra rất nhiều ánh sáng.

Theo NASA, tương tác này cuối cùng sẽ dẫn đến một vụ va chạm dữ dội và ba thiên hà sẽ hợp nhất với nhau để tạo ra một thiên hà khổng lồ duy nhất.

Hiện tại chúng ta chỉ có thể suy đoán thiên hà kết hợp này sẽ trông như thế nào, nhưng có giả thuyết cho rằng nó có thể tạo ra siêu cấu trúc được gọi là thiên hà sáng khổng lồ hay BCG, thuật ngữ chỉ những thiên hà lớn nhất, nặng nhất và sáng nhất trong vũ trụ, Space hôm 20/2 đưa tin.

Các thiên hà loại này có thể được sử dụng để theo dõi sự hình thành của cụm thiên hà bao gồm hàng trăm hoặc thậm chí hàng nghìn thiên hà. Giới thiên văn học cũng hy vọng BCG có thể cung cấp gợi ý về sự tiến hóa “mạng vũ trụ”, cấu trúc rối rắm của các cụm và sợi vật chất được hình thành bởi vật chất tối kết nối các thiên hà riêng lẻ trong một cụm.

Vẫn còn nhiều tranh cãi xung quanh BCG như chúng hình thành vào thời điểm nào trong lịch sử 13,8 tỷ năm của vũ trụ. Một số nhà khoa học cho rằng những thiên hà sáng khổng lồ này xuất hiện trong thời kỳ sơ khai, khi vũ trụ mới bằng khoảng 19% tuổi hiện tại, nhưng một số khác lại nghĩ rằng BCG vẫn đang hình thành và phát triển cho đến nay.

Nếu sự hợp nhất của SDSSCGB 10189 dẫn đến sự ra đời của BCG, việc nghiên cứu bộ ba thiên hà này cuối cùng có thể làm sáng tỏ bí ẩn về cách thức và thời điểm các thiên hà khổng lồ hình thành.

Đoàn Dương (Theo Space/NASA)