Hiểm họa từ loại bút giảm cân Elon Musk sử dụng

Stephanie, một nhân viên y tế tại Hong Kong, đã nỗ lực để giảm cân trong nhiều năm nhưng thất bại.

“Tôi đã thử mọi chế độ ăn kiêng, chẳng phương pháp nào có hiệu quả lâu dài”, người phụ nữ 38 tuổi, chia sẻ.

Đến tháng 7/2022, cô biết đến Ozempic, loại thuốc tiêm tiểu đường được nhiều người truyền tai là có thể giúp giảm cân. Stephanie quyết định sử dụng và thu được kết quả đáng kinh ngạc. Trong 10 tháng, cô giảm thành công 25,4 kg. Tỷ phú Elon Musk cũng từng khoe giảm 9 kg nhờ loại thuốc trên.

Ozempic là tên thương mại của thuốc semaglutide, được sử dụng điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2 trong hơn 15 năm. Theo chuyên gia dinh dưỡng Diane Tran, Phòng khám Sức khỏe Hong Kong, thuốc mô phỏng hoạt động của loại hormone glucagon-like peptide-1 (GLP-1), xuất hiện tự nhiên trong cơ thể.

GLP-1 có chức năng điều chỉnh lượng đường trong máu, làm chậm tốc độ gia tăng đường huyết sau khi ăn. Nó cũng làm chậm quá trình tiêu hóa, giảm tốc độ đào thải thức ăn khỏi dạ dày, khiến người dùng no lâu hơn. Những hiệu ứng này thường dẫn đến giảm cân.

Những người sử dụng semaglutide thường truyền tai nhau một giai thoại. Họ cho biết sau thời gian dùng thuốc đã gọi món ăn ưa thích tại nhà hàng và không thể ăn hết như trước đây.

Anna, 40 tuổi, giáo viên tại Hong Kong tình cờ nhận ra điều này sau khi sử dụng Ozempic được 7 tháng.

“Tôi từng bị béo phì. Mức insulin và lượng đường trong máu cao khủng khiếp. Ở thời điểm tồi tệ nhất, tôi nặng 119 kg”, Anna nói. Có giai đoạn, cô tập thể dục 4 lần mỗi tuần, ăn uống lành mạnh và hiếm khi ăn vặt, song cân nặng không giảm. Khi đi khám, bác sĩ nhận ra cô có vấn đề tuyến giáp và kháng insulin nên đã kê đơn Ozempic.

Kể từ khi dùng Ozempic, cô đã giảm về 102 kg, tự gọi đây là “kỳ tích khổng lồ”. Anna cho biết thừa cân và tiểu đường tuýp 2 là hai vấn đề đi đôi với nhau. Vì vậy, người bệnh càng khỏe mạnh và thon thả thì cơ hội khỏi bệnh càng cao.

Theo chuyên gia dinh dưỡng Diane Tran, nếu được kê toa và sử dụng đúng người, đúng mục đích dưới sự giám sát của bác sĩ, Ozempic rất hữu ích với người gặp khó khăn trong việc giảm cân. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia vẫn thận trọng trước hệ lụy lớn hơn của loại thuốc này.

Trước đó, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cảnh báo tình trạng u tuyến giáp phát triển sau khi sử dụng thuốc. Thuốc có thể kém an toàn với những bệnh nhân bị viêm tụy hoặc ung thư tuyến giáp.

Các chuyên gia khác lo lắng thuốc không giúp hình thành thói quen ăn uống lành mạnh, chỉ có tác dụng hỗ trợ, không giải quyết được căn nguyên của vấn đề. Một số nghiên cứu cho thấy một năm sau khi ngừng thuốc, bệnh nhân có xu hướng tăng cân trở lại, trung bình hai phần ba cân nặng họ đã giảm được.

Nhiều người cho rằng một khi bắt đầu sử dụng thuốc, người dùng sẽ phải duy trì mãi mãi mà không biết rõ về tác dụng kéo dài. Tiến sĩ Tran lưu ý, thử nghiệm lâu nhất kéo dài 104 tuần.

Do Ozempic và các loại thuốc tương tự đã thu hút sự chú ý của công chúng, chuyên gia Tran lo ngại “những người không phù hợp với chỉ định sẽ bất chấp tìm cách để dùng thuốc”.

Sự ủng hộ của những người có tầm ảnh hưởng như tỷ phú Elon Musk có thể tạo ra làn sóng mua bán bất thường. Điều này dẫn đến sự thiếu hụt trên toàn thế giới, đặc biệt ảnh hưởng đến các bệnh nhân tiểu đường thực sự cần dùng.

Kể từ khi được tung ra thị trường năm 2021, semaglutide đã luôn trong tình trạng thiếu hụt. Chi phí cho liều giảm cân một tháng (2,4 mg) là 1.300 USD, cao hơn liều 1 mg hoặc 2 mg dùng để điều trị bệnh tiểu đường.

Những người dùng như Anna cũng cảnh báo, dù Ozempic tạo ra sự khác biệt, nó không phải “loại thuốc tiên giúp bạn tự động giảm cân”. Người dùng vẫn phải theo dõi chế độ ăn và chủ động tập thể dục thường xuyên.

Theo nghiên cứu, semaglutide hoạt động hiệu quả nhất khi được kết hợp với thực đơn lành mạnh và hoạt động điều độ. Đối với những người phụ thuộc vào thuốc, tiếp tục ăn quá nhiều hoặc lựa chọn thực phẩm không lành mạnh, tác động giảm cân có thể là rất nhỏ.

Các nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng 7% bệnh nhân được điều trị phải ngừng dùng thuốc do các phản ứng có hại, phổ biến nhất là buồn nôn do tốc độ tiêu hóa chậm lại.

Theo tiến sĩ Tran, để giảm cân một cách lành mạnh, thay vì dùng thuốc, mọi người nên nạp đủ đạm và chất xơ. Điều này làm chậm quá trình thức ăn di chuyển qua dạ dày, giúp bạn cảm thấy no lâu hơn. Các nguồn protein “sạch” thường đến từ các loại đậu, hạt.

Biện pháp thứ hai là cắt giảm carbohydrate tinh chế, chuyển từ mì ống, gạo, bánh mì sang các sản phẩm nguyên hạt như diêm mạch và kiều mạch. Chúng có hàm lượng chất xơ cao hơn, giúp làm chậm sự gia tăng lượng đường trong máu.

Nhịn ăn gián đoạn cũng là một phương pháp giảm cân hiệu quả. Có hai hình thức nhịn ăn gián đoạn: hạn chế thời gian ăn trong ngày (ăn 6-8 giờ và nhịn ăn trong 16-18 giờ còn lại) hoặc nhịn ăn liên tục trong vòng 16 đến 24 giờ, hai lần một tuần.

Thục Linh (Theo SCMP)