Các định dạng video phổ biến hiện nay

Một video bất kì không thể phù hợp với tất cả thiết bị, bởi vậy video được phân loại ra nhiều định dạng khác nhau. Một nhà quay phim hoặc người sáng tạo nội dung cần phải nắm rõ sự khác biệt giữa chúng. Cho dù là tải lên YouTube hay chiếu lên màn hình lớn, chắc chắn bạn sẽ muốn video của mình đạt được chất lượng tốt nhất cho mục đích sử dụng của nó. Hãy cùng khám phá các định dạng video phổ biến hiện nay, và tìm hiểu về codec cũng như container.

I. Định dạng video là gì?

Khi bắt đầu tạo một video, bạn sẽ nhìn thấy rất nhiều định dạng video khác nhau ở công đoạn xuất ra kết quả. Điều đó khiến bạn rất dễ bị choáng ngợp. MP4 là gì? AVI là gì? Có gì khác biệt giữa H.264 và DivX?

Các file video kỹ thuật số được tạo thành từ hai phần: codec và container. Hầu hết các định dạng video được đặt tên theo container của chúng. Khi bạn thấy phần tên của một video có đuôi như .MP4, .AVI hoặc .MOV, trên thực tế nó chỉ cho bạn biết loại container của video đó.

Chọn định dạng file video cần dựa trên ba tiêu chí: mục đích sử dụng, vị trí lưu trữ và đối tượng xem của bạn.

II. Định dạng Codec video

Một trong những nhược điểm của file video là kích thước thường rất lớn so với các loại file khác. Đặc biệt với xu hướng hiện nay là máy ảnh và màn hình có độ phân giải ngày càng cao làm cho 4K dần trở nên quen thuộc với số đông, kích thước video đang ngày càng lớn hơn nữa.

Nếu không có dung lượng lưu trữ hoặc băng thông không giới hạn, thực sự đây là một mối quan tâm đáng kể. Do đó, mọi file video đều phải có một mức độ nén gọi là codec.

Một codec được sử dụng để nén và sau đó giải nén một file video. Việc nén này có thể làm giảm chất lượng hoặc không.

Nén giảm chất lượng (Lossy) tạo ra file kích thước nhỏ hơn nhưng nó bỏ đi một số dữ liệu, dẫn đến chất lượng video thấp hơn. Điều này đặc biệt rõ ràng khi bạn thực hiện nén lặp đi lặp lại dẫn đến mất đi một lượng dữ liệu đáng kể.

Mặt khác, nén không giảm chất lượng (Lossless) sẽ giữ lại tất cả dữ liệu từ file gốc. Điều này mang đến cho bạn chất lượng video cao hơn và ngăn chặn sự xuống cấp sau nhiều lần nén liên tục. Tuy nhiên, kích thước file video sẽ lớn hơn so với nén Lossy.

Đôi khi bạn phải cân nhắc giữa việc lựa chọn định dạng video chất lượng cao nhất hay có kích thước nhỏ nhất.

Dưới đây là một số codec video phổ biến nhất:

1. AVC H.264

Codec phổ biến nhất, đặc biệt đối với video HD, có lẽ là H.264. Nó là một trong những codec rất hiệu quả, cho phép kích thước file nhỏ hơn trong khi vẫn giữ được chất lượng cao cũng như cung cấp các tùy chọn để nén không mất hoặc mất dữ liệu. Nó tương thích với container .MP4 và có thể được phát trên nhiều trình xem video cũng như các dịch vụ phát trực tuyến khác nhau.

Hiện nay, định dạng H.264 vô cùng phổ biến rộng rãi nhưng chúng dần bị thay thế bởi định dạng H.265 cao cấp hơn và tốt hơn.

2. HEVC H.265

Định dạng H.265 thường thấy trên những Camera Wifi, Camera sử dụng thẻ nhớ, Camera sử dụng đầu thu. Định dạng H.265 là chuẩn nén video mới sau H.264, chúng giữ lại công nghệ gốc của định dạng cũ trước đó và cải thiện dòng bit đáng kể , xây dựng một kết nối tốt hơn với độ trễ thấp, nâng cao chất lượng mã hóa và giảm lưu lượng lưu trữ.

Chính nhờ việc giảm độ trễ và giảm lưu lượng khi lưu trữ, định dạng H.265 xuất hiện phổ biến trên các mẫu Camera, chúng giúp Camera có thể lưu được nhiều hơn trên cùng một dung lượng bộ nhớ. Bên cạnh đó, độ trễ thấp còn giúp khi xem lại hoặc xem hình ảnh từ Camera trực tiếp mượt mà hơn, không giật lag.

Không chỉ được ứng dụng trong Camera, H.265 còn được sử dụng để nén các video 4K và Blu-ray vì định dạng H.264 chỉ dừng lại ở định dạng HD. Định dạng H.265 sẽ mang đến những Video sắc nét nhất và tối ưu hóa dung lượng tốt hơn.

3. MPEG-4

Một codec rất phổ biến khác để phát trực tuyến là MPEG-4. Các tiêu chuẩn mới hơn trong MPEG-4 (cụ thể là MPEG-4 Part 10) giống hệt với H.264, trong khi MPEG-4 Part 2 cũ hơn thì hơi khác. MPEG-4 có phạm vi tương thích rất rộng.

Thông thường, định dạng MPEG-4 hay được ứng dụng cho streaming trực tuyến vì chúng nhẹ và tối ưu hóa tốt cho băng thông, giúp hình ảnh ít bị đứng, lag.

4. DivX

DivX, cùng với phiên bản mã nguồn mở XviD, là một codec cũ hơn một chút được thiết kế để tối đa hóa chất lượng video với kích thước file gia tăng đáng kể. Nó thường được sử dụng trong nhiều mục đích thương mại khác nhau, nơi ít quan tâm đến kích thước file.

DivX thường được dùng với những nhu cầu đòi hỏi chất lượng Video cao, tuy nhiên phải đáp ứng được dung lượng lưu trữ lớn vì định dạng dạng DivX thường rất nặng. Những người chỉ quan tâm đến chất lượng video, không quan tâm đến dung lượng thì DivX chính là sự lựa chọn hàng đầu.

5. MPEG-2

Tiền thân của MPEG-4, MPEG-2 là codec tiêu chuẩn để sử dụng trên DVD và các đĩa Blu-ray đời đầu. Nó không được sử dụng phổ biến để phát trực tuyến video. Các codec máy ảnh chuyên nghiệp sử dụng MPEG-2 là HDV và XDCAM.

Tính đến thời điểm hiện tại, định dạng MPEG-2 đã trở thành định dạng “cổ” và không còn phù hợp với nhiều mục đích công việc khác nhau. Tuy nhiên, định dạng MPEG-2 vẫn thường xuất hiện trên các thiết bị cũ như máy ảnh và máy quay. Định dạng MPEG-2 không phù hợp khi phát trực tiếp, chất lượng hình ảnh kém.

III. Container

Container chứa và lưu trữ tất cả các yếu tố của một video thành một gói. Các yếu tố này bao gồm các luồng video và audio, phụ đề, metadata, codec và nhiều hơn nữa. Mỗi loại container chỉ tương thích với một số codec nhất định.

Các container video phổ biến nhất hiện nay là MP4, AVI, MOV, FLV và WMV.

1. MP4

Container .MP4 có lẽ là thứ đã trở thành tiêu chuẩn phổ biến nhất hiện đang tồn tại. Nó có thể sử dụng tất cả các phiên bản MPEG-4 và H.264, đồng thời tương thích với hầu hết mọi trình phát video. Video sử dụng container này có thể có kích thước file tương đối nhỏ trong khi vẫn giữ được chất lượng cao. Những dịch vụ phát trực tuyến lớn nhất, bao gồm YouTube và Vimeo, rất ưa thích .MP4.

Có thể nói rằng Container .MP4 là định dạng Video phổ biến nhất tại thời điểm hiện tại. Khi bạn tải Video từ Zalo, Youtube, phim,… đều có định dạng .MP4. Có thể nói rằng định dạng .MP4 chính là định dạng tối ưu hóa tốt giữa chất lượng và dung lượng nhất, đó chính là lý do tại tạo Youtube, Vimeo và hàng trăm ông lớn khác lựa chọn định dạng này.

2. AVI

Một trong những định dạng file video lâu đời nhất và vẫn được chấp nhận phổ biến nhất là .AVI. Nó có thể sử dụng một loạt các codec khác nhau. Mặc dù video .AVI có thể được phát trên nhiều trình xem video, kích thước file có xu hướng lớn khiến nó không lý tưởng để phát trực tuyến. Dù vậy nó vẫn là một lựa chọn tuyệt vời cho các video bạn dự định chỉ lưu trữ trên máy tính.

3. MOV (Quicktime)

Apple đã phát triển container .MOV để sử dụng với trình phát Quicktime của mình. Video sử dụng .MOV thường có chất lượng rất cao nhưng kích thước file khá lớn. Các video Quicktime có khả năng tương thích khá kém với những trình phát khác.

Tính đến thời điểm hiện tại, định dạng .MOV vẫn còn rất phổ biến và chúng thường xuất hiện trong công việc của những người làm trình chiếu video, ánh sáng, cần Codec DXV3 để tối ưu hóa cho sự mượt mà khi chạy trên các phần mềm chuyên nghiệp.

4. FLV (Flash)

Được tạo ra dành cho Adobe Flash, video .FLV đã từng cực kỳ phổ biến trong nhiều năm nhờ kích thước file rất nhỏ và được hỗ trợ xem bởi một loạt các plugin trình duyệt cũng như trình xem video Flash của bên thứ ba. Tuy nhiên gần đây đã có sự sụt giảm đáng kể về số lượng các video Flash.

5. WMV (Windows Media)

Các video Windows Media thường có kích thước file nhỏ nhất, điều này làm cho chúng trở thành một lựa chọn tốt nếu bạn cần gửi qua email hoặc các phương thức khác có giới hạn kích thước file đính kèm. Tuy nhiên, bạn phải đánh đổi lấy sự suy giảm đáng kể về chất lượng. Một cách sử dụng phổ biến của .WMV là gửi email xem trước video cho khách hàng.

Quyết định về định dạng video nào tốt nhất còn dựa trên nhu cầu cụ thể của bạn. Hãy cân nhắc về đối tượng xem và cách họ sẽ xem video, cũng như nơi mà bạn dự định sẽ lưu trữ và phân phối. Đối với phần lớn người tạo dựng video, .MP4 cùng với H.264 là một lựa chọn tốt. Nó là định dạng thích hợp cho YouTube, mang đến sự hài hoà giữa kích thước file và chất lượng, thường có sẵn trên các máy quay video và còn có thể xem trên hầu hết các thiết bị hiện đại.

Qua bài viết, mình đã giới thiệu về những định dạng video phổ biến nhất hiện nay. Hi vọng rằng những thông tin vừa chia sẻ ở trên sẽ hữu ích cho các bạn!