Bị bỏng nên làm gì? 6 cách sơ cứu và trị bỏng tại nhà hiệu quả

Trong công việc cũng như trong cuộc sống, đôi khi các bạn có thể bị bỏng chỉ vì một vài bất cẩn. Trong những trường hợp đó, các bạn cần phải biết cách sơ cứu để tránh những di chứng lâu dài. Cùng Neu-edutop.edu.vn tìm hiểu rõ nguyên nhân, cách sơ cứu kịp thời qua bài viết sau!

Nguyên nhân bị bỏng (bị phỏng)

Có 4 loại bỏng mà các bạn thường gặp, gồm: Bỏng do nhiệt độ, bỏng điện, bỏng do hóa chất và bỏng do các tia vật lý. Trong đó:

• Bỏng do nhiệt độ thường là bỏng khô (bỏng vì lửa, bô xe máy, tia lửa điện,…) và bỏng ướt (bỏng vì dầu mỡ nóng, nước sôi, hơi nước,…).
• Bỏng điện là do bị điện giật, sét đánh.
• Bỏng do hóa chất như axit (HNO3, H2SO4, HCl,…) và bazơ (KOH, NaOH, Ca(OH)2,..).
• Bỏng do các tia vật lý như tia tử ngoại, tia hồng ngoại, tia X,… rất hiếm gặp trong đời sống hàng ngày.

Các loại vết bỏng

 Các cấp độ bị bỏng

Tình trạng bỏng được chia thành 3 mức độ: bỏng bề mặt, bỏng một phần da và bỏng toàn bộ các lớp da.

Mức độ 1: Bỏng bề mặt

Bỏng bề mặt tức là bị bỏng ở phần lớp da ngoài cùng. Lúc này, phần da đó sẽ bị ửng đỏ và khá đau rát nhưng không quá nghiêm trọng. Vết bỏng này có thể lành chỉ sau 3 ngày.

Bỏng bề mặt

Mức độ 2: Bỏng một phần da

Khi bị bỏng một phần da, lúc này lớp biểu bị cùng với một phần lớp chân bì sẽ bị tổn thương và tạo nên các túi phỏng nước. Nếu các túi này bị vỡ thì sẽ làm lộ ra lớp da màu hồng và gây đau đớn.

Vết bỏng sẽ tự lành sau khoảng 1-4 tuần trong trường hợp được giữ sạch, không bị nhiễm trùng.

Bỏng một phần da

Mức độ 3: Bỏng toàn bộ các lớp da

Đây là vết bỏng có mức độ nghiêm trọng nhất khi toàn bộ các lớp da đều bị tổn thương.

Khi bị bỏng ở mức độ này, vết bỏng sẽ có màu trắng lợt hoặc xám lại, khô cứng nhưng sẽ không có cảm giác đau, thường rất dễ bị nhiễm trùng và tốn rất lâu để bình phục, thậm chí là để lại sẹo.

Bỏng toàn bộ các lớp da

 Bị bỏng nên làm gì? Cách sơ cứu khi bị bỏng

Sơ cứu vết bỏng do nhiệt độ

Bước 1 Loại trừ khả năng tiếp xúc giữa tác nhân gây bỏng với vị trí tiếp xúc như đưa nạn nhân ra khỏi đám cháy, dập lửa trên cơ thể,… và tiến hành cấp cứu toàn thân khi nạn nhân bị suy hô hấp do bỏng đường hô hấp, đa chấn thương,…

Bước 2Ngâm rửa vết bỏng vào nước sạch càng sớm càng tốt, nên ngâm trước 30 phút kể từ khi bị bỏng thì việc ngâm rửa mới có tác dụng.

Bước 3Che phủ tạm thời vết bỏng bằng gạc y tế, khăn mặt, khăn tay,… sạch và tránh quấn quá chặt.

Bước 4 Bù nước, điện giải sau bỏng bằng cách uống nước Oresol trong trường hợp nạn nhân vẫn tỉnh táo, không buồn nôn hay chướng bụng. Ngoài ra, có thể cho uống trà đường ấm, nước cháo loãng, nước ép trái cây,…

Bước 5 Nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Tuy nhiên, với trường hợp bỏng nặng thì cần phải đưa đi bằng cáng hoặc ô tô. Nếu có chấn thương, gãy xương thì cần phải cố định tạm thời trước khi vận chuyển.

Ngâm rửa và băng bó vết bỏng

Lưu ý
– Nên ngâm trong nước sạch có nhiệt độ từ 16-20 độ C. Có thể tận dụng nguồn nước sạch tại nơi bị nạn, có thể dùng các loại nước như nước đun sôi để nguội, nước máy, nước mưa, nước giếng khoan,…
– Tuyệt đối không dùng nước đá hay nước ấm có nhiệt độ cao hơn thân nhiệt của nạn nhân vì nước đá có thể làm nạn nhân nhiễm lạnh, còn nước ấm ít có tác dụng hạ nhiệt cũng như giảm đau.
– Phần bị bỏng có thể được ngâm rửa dưới vòi nước hay chậu nước, cũng có thể dùng khăn ướt đắp lên vùng bị bỏng và thay khăn liên tục để làm dịu vùng bị bỏng.
– Ngâm trong vòng 15 – 30 – 45 phút cho đến khi hết cảm giác đau rát. Khi ngâm rửa không được làm vỡ các nốt phỏng để tránh nguy cơ bị nhiễm trùng.

Sơ cứu vết bỏng do điện

Nhanh chóng cắt nguồn điện hoặc đẩy nạn nhân ra khỏi nơi tiếp xúc nguồn điện nhưng chú ý không dùng tay không.

Khi nạn nhân ngừng thở và tim ngừng đập cần cấp cứu ngay tại chỗ bằng cách ép tim ngoài lồng ngực cùng với hô hấp nhân tạo. Sơ cứu khi nạn nhân có hô hấp và tim đập trở lại. Sau đó, che phủ tạm thời vết bỏng và đem nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất.

Cắt nguồn điện và ngăn cách nạn nhân với nguồn điện

Sơ cứu vết bỏng do hóa chất

Các bước sơ cứu giống như sơ cứu bỏng vì nhiệt độ. Ngoài ra cần phải trung hòa tác nhân gây bỏng (bỏng kiềm thì dùng axit nhẹ như dung dịch đường, nước cốt chanh, giấm ăn,…; bỏng axit thì dùng kiềm nhẹ như xà phòng, Natri Bicarbonate 2-3%, nước vôi trong,…) sau khi đã ngâm rửa vết bỏng bằng nước sạch.

Trung hòa tác nhân gây bỏng

Sơ cứu vết bỏng do xăng dầu

Bị bỏng do xăng dầu sẽ có các khâu sơ cứu tỉ mỉ và quan trọng hơn. Các bước cần ghi nhớ để sơ cứu người bị bỏng do xăng dầu như sau:

Bước 1 Bình tĩnh tìm một chiếc khăn to và phải ướt sũng hay chăn, ga, để lên vị trí đang bị bắt lửa hoặc bạn có thể dùng chân, tay đập mạnh lên phần bị bắt lửa nếu lửa không bị loang rộng.

Bạn cần lưu ý không được dập lửa bằng nước, bởi xăng nhẹ hơn nước, nổi lên trên mặt nước và sẽ tiếp tục cháy và loang rộng ra.

Bước 2 Sau khi lửa đã tắt, dội nước lạnh lên phần bỏng 30-60 phút liên tục. Không nên cắt phần quần áo bị dính vào vết bỏng.

Bước 3 Dùng gạc vô khuẩn hoặc miếng vải sạch phủ lên vết bỏng.

Bước 4 Đưa người bị thương vào bệnh viện.

Sơ cứu vết bỏng do xăng dầu

6 cách trị bỏng tại nhà an toàn

Rửa nước lạnh

Khi bị phỏng ở tay, việc đầu tiên bạn cần làm là rửa tay với nước lạnh trong vòng 15-20 phút. Kết hợp với việc rửa lại xà phòng sẽ giúp bạn khử trùng vết thương và lớp da mau chóng phục hồi.

Rửa nước lạnh

Bôi thuốc mỡ kháng sinh

Bạn nên dùng thuốc mỡ kháng sinh bôi lên vết bỏng mà đã vỡ bọng nước, bị hở. Loại thuốc này sẽ giúp bạn ngăn ngừa viêm trùng và giúp vết thương mau lành hơn.

Các loại thuốc mỡ kháng sinh trên thị trường như Neosporin và Bacitracin, bạn có thể sử dụng trên vết bỏng và dùng băng gạc vô trùng để băng lại.

Bôi thuốc mỡ kháng sinh

Chườm lạnh

Sử dụng khăn đã được tẩm ướt, túi chườm lạnh chườm lên vết bỏng sẽ làm giúp vết thương không bị phòng đỏ và dễ chịu hơn. Bạn hãy chườm liên tục từ 5-15 phút nhé!

Chườm lạnh

Dùng gel lô hội

Công dụng của gel lô hội bao gồm giúp thúc đẩy tuần hoàn máu, kháng khuẩn, tránh viêm nhiễm. Vậy nên gel lô hội hoàn toàn có thể dùng để điều trị các vết bỏng nhẹ từ cấp độ 1 tới cấp độ 2. Khi dùng, bạn có thể bôi một lớp gel lô hội mỏng nhẹ lên vết bỏng.

Dùng gel lô hội

Dùng mật ong

Mật ong có thể kháng viêm, kháng nấm rất tốt vậy nên được các chuyên gia tin tưởng dùng cho vết bỏng để tránh bị nhiễm trùng. Bôi một lớp mật ong mỏng lên miếng gạc rồi đắp lên vết bỏng sẽ giúp vết thương dịu đi hơn rất nhiều.

Dùng mật ong

Sử dụng thuốc giảm đau

Nếu bạn vẫn cảm thấy đau vì vết bọng thì hãy sử dụng thuốc kháng sinh Naproxen và Ibuprofen – đây là loại thuốc giảm đau có thể dùng mà không cần kê toa.

Sử dụng thuốc giảm đau

Bị bỏng nên ăn gì? Kiêng ăn gì?

Khi bị bỏng, bạn nên bổ sung cho mình một lượng nước lớn bởi người bị bỏng cần được bổ sung nước gấp 2-3 lần người bình thường.

Ngoài ra, bạn hãy bổ sung có thực phẩm có hàm lượng vitamin C, vitamin A và Acid béo cao như : Cam, quýt, cải xoong, cà rốt, bơ sữa, khoai tây, cá hồi, cá thu,… nhé.

Bị bỏng nên ăn gì? Kiêng gì?

Mọi người rất lo lắng cho những vết sẹo được để lại bởi những vết bỏng to nhỏ. Nhưng bạn hãy yên tâm, bởi những đồ ăn mà bạn dùng hằng ngày sẽ tác động tới việc hình thành sẹo.

Để không để lại sẹo, bạn nên kiêng những món ăn như trứng, đồ nếp, thịt gà, rau muống, thịt bò, hải sản,… Những loại thực phẩm này sẽ khiến cho vết thương khó phục hồi, da không được đều màu, phần bị bỏng ngứa rát,…

Tham khảo: Bị bỏng kiêng ăn gì, nên ăn gì mau lành, không bị sẹo?

Lưu ý khi sơ cứu và điều trị vết bỏng tại nhà

Khi nào cần đưa bệnh nhân bị bỏng đến bệnh viện?

Những dấu hiệu sau nếu xuất hiện ở bệnh nhân bị bỏng thì cần đến bệnh hiện:

• Bệnh nhân chưa tiêm vacxin ngừa uốn ván.
• Bệnh nhân bị bỏng ở những chỗ như mông, vùng háng, mặt, tay.
• Bị sốt.
• Vết bỏng bị đau rát, ngứa và có mùi.
• Vết bỏng rộng với đường kính hơn 7,5cm

Khi có các dấu hiệu trên, bạn hãy ngay lập tực đưa bệnh nhân tới bệnh viện để điều trị vết bỏng, nghiêm cấm việc tự trị vết bỏng tại gia khi thấy vết bỏng nặng cấp độ 3, có các dấu hiệu trên.

Lưu ý khi sơ cứu và điều trị vết bỏng tại nhà

Làm gì khi quần áo bị dính vào vết bỏng?

Với trường hợp quần áo bị dính vào vết bỏng, bạn không được tự mình bóc lớp quần áo đó ra, mà hãy ngay lập tức tới cơ sở y tế gần đó để được chữa trị.

Không nên làm gì khi sơ cứu bỏng?

• Một trong những việc tai hại mà người dân thường làm khi sơ cứu vết bỏng đó là bôi kem đánh răng, kem trị bỏng, mỡ trăn trực tiếp lên phần mới bị bỏng. Việc này khiến vết bỏng tệ hơn, làm gia tăng khả năng viêm nhiễm hơn.
• Tránh để bệnh nhân bị sốc, hoảng loạn khi bị bỏng bởi như vậy sẽ khiến vết bỏng tệ hơn, va quẹt vào vết thương.
• Không được dùng đá lạnh chườm trực tiếp lên vết bỏng bởi sẽ gây ra tình trạng biểu bì co rút, vết bỏng khó lành hơn.
• Trong trường hợp vết bỏng nghiệm trọng và có diện tích lớn, bạn không nên cắt bỏ quần áo trên vùng da đó.
• Đặc biệt là không nên làm vỡ các nốt phỏng vì có thể làm vết bỏng bị nhiễm trùng.

Không làm vỡ các nốt phỏng

Trên đây là các bước sơ cứu khi bị bỏng kèm với những điều cần lưu ý mà Neu-edutop.edu.vn muốn chia sẻ với các bạn! Hãy luôn cẩn thận trong mọi việc để tránh bị bỏng nhé!

Nguồn: Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, vinmec.com

Neu-edutop.edu.vn