Bệnh Rubella: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh

Bệnh Rubella hay bệnh sởi Đức là một bệnh truyền nhiễm có thể gặp ở nhiều lứa tuổi khác nhau, nếu không phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây biến chứng nguy hiểm. Cùng Nhà thuốc An Khang tìm hiểu về bệnh Rubella nhé!

Bệnh Rubella là bệnh gì?

Bệnh Rubella còn gọi là bệnh sởi Đức hay sởi ba ngày, bệnh do virus ARN thuộc nhóm Togavirus gây ra.
Đây là một dạng bệnh sốt phát ban lành tính, lây nhiễm qua đường hô hấp và không gây nguy hiểm đến tính mạng cho trẻ em và người lớn.

Tuy nhiên, nếu phụ nữ mang thai mắc bệnh, nhất là trong 3 tháng đầu thai kỳ, virus sẽ lây truyền từ mẹ sang con gây ra dị tật thai nhi. Theo các nghiên cứu:

• Nếu mẹ bị nhiễm virus gây bệnh trong 12 tuần đầu mang thai, thì 80% trẻ bị Rubella bẩm sinh.
• Nếu mẹ bị nhiễm bệnh trong tuần mang thai thứ 13 – 14, thì 54% trẻ bị Rubella bẩm sinh.
• Nếu mẹ bị mắc bệnh ở cuối tam cá nguyệt thứ 2 (được tính từ tuần 13 đến hết tuần 27 của thai kỳ), thì 25% trẻ bị Rubella

Mặc dù triệu chứng đều là gây phát ban đỏ, nhưng bệnh Rubella không giống với bệnh sởi (Rubeola) vì chúng bị gây ra bởi 2 loại virus khác nhau.

Nguyên nhân

Virus Rubella có thể được truyền từ người này sang người khác thông qua nhiều con đường như:

• Đường hô hấp: khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, virus sẽ theo các giọt bắn và bám sang cơ thể người lành nếu khoảng cách tiếp xúc dưới 2m.
• Đường tiếp xúc: virus từ giọt bắn hoặc nhầy mũi, đờm của người bệnh có thể tồn tại trên các bề mặt như bàn, ghế, sàn nhà, tay nắm cửa và gây bệnh cho người lành.
• Đường máu: đây là con đường lây nhiễm virus Rubella từ mẹ sang con qua nhau thai.

Với người già, trẻ nhỏ, người không tiêm vaccine Rubella, người suy giảm miễn dịch, người đang sử dụng thuốc corticosteroids hoặc thuốc ức chế miễn dịch thì nguy cơ mắc bệnh cũng như gặp các biến chứng nguy hiểm sẽ cao hơn.

3 thời kỳ của bệnh

Thời kỳ ủ bệnh: kéo dài từ 2 – 3 tuần sau khi tiếp xúc với nguồn bệnh, người bệnh đã nhiễm phải virus nhưng vẫn chưa có biểu hiện.

Thời kỳ phát bệnh: bệnh nhân sẽ có những biểu hiện đặc trưng của Rubella như sốt, nổi hạch và phát ban. Cụ thể như sau:

• Sốt: thường là sốt nhẹ (khoảng 38 độ) kèm theo nhức đầu, đau họng, chảy mũi, viêm kết mạc,… Các triệu chứng xuất hiện trong 1 – 4 ngày.
• Nổi hạch: người bệnh nổi hạch vùng xương chẩm, cổ, sau tai hoặc bẹn.
• Phát ban: đây là triệu chứng đặc trưng của Rubella, thường xuất hiện sau khi sốt đã giảm và hạch biến mất. Các ban hồng, kích thước 1 – 2 mm, mịn như nhung xuất hiện từ mặt, cổ, ngực bụng rồi lan xuống 2 chân trong vòng 24 giờ.
• Đau nhức khớp: thường gặp ở phụ nữ trẻ tuổi.

Thời kỳ lui bệnh:3 – 4 ngày sau khi triệu chứng đầu tiên xuất hiện, bệnh sẽ tự hết. Tuy nhiên, triệu chứng đau khớp có thể kéo dài lâu hơn.

Thời kỳ phát bệnh Rubella có phát ban đặc trưng

Các dạng bệnh Rubella

Rubella có hai thể bệnh gồm Rubella mắc phải (do lây nhiễm trong quá trình sống) và Rubella bẩm sinh (nhiễm bệnh từ trong bụng mẹ).

Rubella mắc phải

Nguyên nhân: bệnh nhân bị nhiễm virus qua niêm mạc đường hô hấp trên sau đó virus nhân lên ở biểu mô hô hấp và biểu mô hạch cổ.

Triệu chứng: bao gồm triệu chứng qua các thời kỳ ủ bệnh, phát bệnh và lui bệnh.

Các biến chứng có thể gặp phải: xuất huyết giảm tiểu cầu, viêm não.

Tuy nhiên Rubella ở dạng này không gây nguy hiểm đến tính mạng.

Hội chứng Rubella bẩm sinh

Nguyên nhân: gây ra bởi virus truyền qua hàng rào nhau thai khiến thai nhi nhiễm bệnh từ trong bụng mẹ.

Triệu chứng: vừa mới sinh, trẻ đã có ban hoặc phát ban trong vòng 48 giờ sau khi sinh, gan và lá lách to, da vàng. Số ít trẻ có thể gặp xuất huyết do giảm tiểu cầu gây chảy máu cam, xuất huyết tiêu hóa.

Biến chứng: chậm tăng trưởng, gan lách to, thiếu máu, viêm xương, viêm màng não. Lâu dài có thể phát hiện bệnh tim bẩm sinh, bị điếc, mù hoàn toàn hoặc một phần do đục thủy tinh thể hay tăng nhãn áp.

Thông thường, 20% trẻ bị nhiễm Rubella bẩm sinh sẽ tử vong. Một số trẻ có biểu hiện phát triển tâm thần bất thường từ mức độ nhẹ đến trung bình.

Hội chứng Rubella bẩm sinh gây nguy hiểm cho trẻ

Dấu hiệu của bệnh Rubella

Các dấu hiệu đầu tiên của Rubella không đặc hiệu và khó nhận ra, nhất là ở trẻ nhỏ. Vì thế sau 2 – 3 tuần tiếp xúc với virus kèm theo các triệu chứng sau thì có thể nghi ngờ mắc Rubella:

• Sốt nhẹ dưới 39 độ C kèm theo đau đầu.
• Nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi.
• Kết mạc mắt đỏ, chảy nước mắt, ngứa mắt.
• Sưng hạch vùng chẩm, cổ và bẹn.
• Phát ban theo thứ tự và tính chất giống ban Rubella.
• Đau khớp.

Phát ban là dấu hiệu đặc trưng của Rubella

Biến chứng nguy hiểm

Đa số người lớn hoặc trẻ em đã được tiêm chủng vaccine thì tỷ lệ mắc các biến chứng nguy hiểm sẽ tương đối thấp, trừ một số trường hợp có thể dẫn đến viêm não hoặc nhiễm trùng tai.

Với phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu, nếu mắc Rubella sẽ gây ra các dị tật bẩm sinh cho thai nhi (khoảng 90%), thậm chí khiến thai nhi tử vong như:

• Dị tật tim bẩm sinh như hẹp động mạch chủ, hẹp động mạch phổi, thông liên nhĩ, thông liên thất,…
• Chậm phát triển trí tuệ và thể chất.
• Điếc bẩm sinh.
• Đục thủy tinh thể toàn bộ hoặc một phần gây mù hoặc giảm thị lực.

Rubella có thể gây dị tật tim bẩm sinh

Cách chẩn đoán bệnh

Xét nghiệm máu: dùng bệnh phẩm máu để làm xét nghiệm tìm kháng thể Rubella. Qua đó xác định được tình trạng đang nhiễm hoặc đã nhiễm bệnh cũng như việc đã từng tiêm phòng vaccine Rubella.

Dịch mũi, họng: sử dụng que có đầu mềm để lấy dịch mũi họng để tìm dấu hiệu của virus Rubella.

Xét nghiệm nước tiểu: nhằm xác định được kháng thể đối với virus Rubella có trong nước tiểu.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Rubella có khả năng lây lan nhanh chóng và có thể gây một số biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, nếu nghi ngờ mắc Rubella hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán, điều trị, theo dõi và cách ly với những sức khỏe kém.

Với phụ nữ mang thai, nhất là trong 3 tháng đầu, nếu nghi ngờ mắc Rubella hãy đến gặp bác sĩ để điều trị và đánh giá toàn diện khả năng mắc dị tật bẩm sinh của thai nhi.

Nơi khám chữa Rubella uy tín

Nếu gặp các dấu hiệu nêu trên bạn nên đến các cở sở y tế gần nhất hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào để được thăm khám và điều trị kịp thời.

• Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Nhiệt đới TP HCM, Khoa Bệnh nhiệt đới – BV Nhân Dân 115, BV Đại học Y dược TP HCM.
• Hà Nội: BV Nhiệt đới Trung Ương, Khoa Bệnh nhiệt đới – BV Bạch Mai, BV Nhi Trung Ương.

Các phương pháp chữa bệnh Rubella

Rubella mắc phải là một bệnh nhẹ, không có thuốc điều trị đặc hiệu. Khi mắc bệnh, ta cần nghỉ ngơi thật nhiều, uống nhiều nước và bổ sung dưỡng chất, vitamin…

Bên cạnh đó cũng có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau và hạ sốt nếu cần. Tuy nhiên phải tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Biện pháp phòng ngừa

Tiêm vaccine để tạo miễn dịch là phương pháp phòng bệnh được khuyến khích sử dụng đối với trẻ vị thành niên và người trưởng thành, nhất là nữ giới trong độ tuổi sinh sản, trừ các trường hợp đã miễn dịch với Rubella.

Lưu ý:

• Vaccine ngừa bệnh Rubella có thể tạo ra kháng thể tồn tại ít nhất 16 năm hoặc có thể cả đời.
• Sau khi tiêm, tác dụng phụ sẽ xuất hiện sau 1 – 3 tuần như sốt phát ban, nổi hạch, đau khớp,…
• Vì đây là vaccine sống, nên sẽ chống chỉ định cho những người bị suy giảm miễn dịch.

Không được dùng vaccin Rubella cho phụ nữ có thai và những người có thể có thai trong vòng 1 – 3 tháng sau khi tiêm. Khi tiêm phòng, phải sử dụng các biện pháp tránh thai trong 1 tháng trước khi tiêm và 2 tháng sau khi tiêm.

Tiêm vaccine là cách phòng ngừa Rubella hiệu quả

Nhà thuốc An Khang đã giúp bạn hiểu hơn về nguyên nhân, các triệu chứng và cách phòng ngừa bệnh Rubella. Hãy chia sẻ thông tin hữu ích này đến người thân và bạn bè của bạn nhé!

Nguồn: Mayo Clinic, Cleveland Clinic, CDC.