20 Món ăn truyền thống ngày Tết trong văn hóa Việt Nam

Tết đến xuân về là dịp để mọi người quây quần lại bên nhau, nghỉ ngơi sau một năm dài lao động vất vả, chào đón một năm mới đầy sung túc. Do đó, mâm cỗ ngày Tết cũng phải được chuẩn bị thịnh soạn, đầy đủ với nhiều món ăn ngon, trước hết để cúng tổ tiên sau là để cả gia đình sum họp. Trong bài viết này, Neu-edutop.edu.vn xin chia sẻ đến bạn 20 món ăn ngày Tết cổ truyền của người Việt Nam.

1. Bánh chưng

Bánh chưng, món ăn có lịch sử văn hóa lâu đời của người dân Việt Nam. Trong những ngày cuối cùng của năm, các thành viên trong gia đình sẽ tập trung lại, gói những chiếc bánh và cùng nhau trông nồi bánh trưng cả đêm. Hình ảnh ấy đã trở thành ký ức tuổi thơ đẹp đẽ của biết bao thế hệ mỗi độ Tết đến xuân về. Chiếc bánh chưng vuông vức được kết hợp hài hòa giữa gạo nếp, đậu xanh, thịt mỡ béo tẩm muối tiêu được bọc bởi lớp lá dong đã tạo nên một thứ bánh ngon, tròn vị – một hương vị ngày Tết không thể lẫn vào đâu được.

2. Thịt đông

Mùa đông ở miền Bắc thường rất lạnh vì vậy thịt đông đã trở thành một món ăn quen thuộc trong dịp Tết Nguyên đán mà chỉ riêng miền Bắc mới có. Để làm được món thịt đông ngon đúng vị, thịt được chọn phải là thịt chân giò, tai lợn được ninh trên bếp cùng với nấm hương, mộc nhĩ, tiêu đen và các gia vị thật lâu rồi để nguội cho nước thịt keo lại như thạch. Bởi độ ngậy, mát khiến thịt đông trở thành món ăn hấp dẫn khi ăn cùng cơm nóng, dưa hành.

3. Dưa hành

Dưa hành, món ăn giản dị, dân dã, nhưng không thể thiếu trong mâm cơm ngày Tết. Mâm cơm Tết sẽ chẳng còn trọn vẹn nếu thiếu đi vị thơm nồng, chua cay của những củ hành muối chua giòn sần sật. Với vị chua, cay nhẹ, dưa hành là sự kết hợp hoàn hảo giữa bánh trưng và thịt đông giúp cho món ăn vì thế mà trở lên ngon hơn, góp phần giúp cơ quan tiêu hóa làm việc tốt hơn.

4. Thịt bò xào rau củ

Thịt bò xào rau củ, một món ăn đơn giản nhưng thanh đạm, dễ ăn. Tuy là một món ăn thường ngày nhưng là món ăn thường xuyên xuất hiện trong mâm cỗ ngày Tết cổ truyền. Thịt bò tươi mềm được thái mỏng xào chung với rau củ quả như hành tây, ớt chuông, cần tây, … tạo nên màu sắc cuộc hút, đẹp mắt.

5. Miến măng

Miến măng món ăn đơn giản, dễ làm, là món ăn phổ biến nhất trong một mâm cỗ cúng. Măng được chọn là măng khô hoặc măng tươi được nấu với lòng gà/ xương heo cùng với nước luộc gà hoặc nước hầm xương. Phần miến rong sẽ được thả sau cùng, thêm chút hành, rau răm sẽ trở thành một món ăn hấp dẫn, thanh mát.

6. Xôi gấc

Theo quan niệm của người Việt Nam, màu đỏ là màu đem đến may mắn, hạnh phúc lứa đôi. Những ngày đầu năm mới, ăn một chút xôi gấc đỏ sẽ đem đến một năm mới thật nhiều may mắn. Để làm ra đĩa xôi gấc thơm ngon, khâu chuẩn bị gạo rất quan trọng, gạo được chọn là gạo nếp thơm dẻo, gấc phải là gấc chín cây thơm, bùi. Gạo nếp sau khi trộn với gấc tươi sẽ được cho vào nồi hấp. Sau khi đun chín sẽ có màu đỏ tươi đẹp mắt. Thông thường, xôi gấc thường có thêm phần topping là đỗ xanh hoặc vừng trắng.

7. Nộm

Bên cạnh những món ăn giàu chất dinh dưỡng, một đĩa nộm rau củ hoặc nộm hải sản sẽ chống ngán rất hiệu quả. Nộm được kết hợp từ một số nguyên liệu như rau muống, su hào, hoa chuốt, cà rốt, … một ít chanh chua, cay, lạc vừng tạo nên một món ăn có vị chua cay ngọt vô cùng dễ ăn cùng với màu sắc bắt mắt.

8. Giò lụa

Giò lụa – thứ giò nạc được làm từ thịt thăn heo xay nhuyễn, quấn chặt trong lá chuối tươi, được hấp nhiều giờ đến khi chín. Khi ăn, được cắt thành từng khoanh, chấm với nước mắm cốt cá đậm đà, vừa bùi vừa giòn làm nên hương vị ngày Tết truyền thống. Những miếng giò trắng mịn thơm mùi lá chuối, ngọt vị thịt không chỉ là món ăn ngon mà còn là một món quà để dành tặng những thành viên trong gia đình mình.

Bên cạnh giò lụa, giò xào và giò bò cũng khá phổ biến, giò bò phổ biến nhất ở miền Trung. Tuy nhiên, dù mang những hương vị khác nhau nhưng tất cả đều rất thơm ngon.

9. Nem rán

Nem rán một món ăn đơn giản nhưng lại thể hiện sự tài hoa tinh tế của người chế biến. Đây là món ăn góp mặt trong hầu hết những bữa cơm sum họp gia đình, phổ biến trong mâm cơm ngày Tết. Lớp nhân là sự kết hợp hoàn hảo giữa thịt heo xay, trứng, mộc nhĩ, cà rốt, giá đỗ, rau thơm, … cùng với gia vị vừa đủ được bọc bởi lớp lá bánh đa, được chiên vàng óng. Món ăn này được rất nhiều người yêu thích, từ trẻ nhỏ cho đến người già, được coi là “quốc hồn quốc túy” của người Việt. Ở miền Nam, nem rán còn được gọi là chả giò, người miền Trung hay gọi là chả cuốn.

10. Tỏi chân gà ngó sen

Đây là một món ăn ngon, dễ làm, chống ngán hiệu quả trong dịp Tết. Chân gà sau khi được luộc chín, vớt ra thả vào chậu nước lạnh có pha ít giấm sau đó lọc bỏ xương giữ lại phần da và gân. Ngó sen, cà rốt cùng các loại rau củ đã chuẩn bị cắt thành sợi hoặc thái nhỏ. Sau đó đem trộn lại với nhau cùng với các loại gia vị tạo nên một món ăn vô cùng bắt mắt và cuốn hút.

11. Thịt gà luộc

Trong tất cả các mâm cỗ, không thể không có món thịt gà luộc. Gà tượng trưng cho ý nghĩa của sự sung túc, đầy đủ, cầu gì được nấy. Để có một đĩa gà luộc ngon, đẹp mắt, phải chọn những con gà chắc thịt, luộc thật khéo léo để gà có màu vàng tươi, không bị rách da. Khi lên mâm, chặt gà cũng phải thật khéo léo. Khi ăn, vị ngọt thơm của miếng thịt gà ăn cùng lá chanh chấm thêm chút muối chanh ớt tạo nên hương vị khó quên.

12. Miến xào thập cẩm

Để đổi vị cho mâm cố Tết, bạn có thể thêm vào thực hơn món miến xào thập cẩm. Một món ăn không chỉ đủ dinh dưỡng mà còn vô cùng đẹp mắt và ngon miệng. Để xào được một đĩa miến ngon, tròn vị, yêu cầu miến xào phải tơi, không bị đóng bánh do quá nát hoặc khô cứng do thiếu nước và được dùng ngay khi còn nóng.

13. Bánh Tét

Miền Bắc đón Tết bằng bánh chưng xanh còn miền Trung và miền Nam đón tết bằng món bánh tét. Bánh tét của người miền Trung cũng có sự tương đồng về nguyên liệu như bánh chưng nhưng thay vì gói bằng hình vuông, người miền Trung gói thành từng đòn hình trụ.

Bánh tét của miền Nam có chút khác biệt so với miền Trung về nhân bánh. Bánh Tét có hai loại là bánh tét nhân mặn và nhân ngọt. Với nhân mặn thì ngoài nguyên liệu truyền thống, nhiều hộ gia đình còn cho thêm trứng muối và lạp xưởng. Bên cạnh đó, bánh tét nhân ngọt lại phổ biến với nhân chuối, đậu đỏ, đậu xanh. Người dân miền Nam thường gói bánh tét trước Tết khoảng 10 ngày để cúng tổ tiên cũng như làm quà biếu Tết.

14. Hành cuốn tôm thịt

Đây là một món ăn đơn giản, dễ chế biến, nguyên liệu gồm có tôm, giò, trứng và không thể thiếu được hành lá. Tôm được luộc, bóc nõn. Trứng rán cùng với giò lụa sẽ được thái chỉ. Sau khi luộc hành xong, để nguội bớt, đem cuộn với giò, trứng, tôm. Khi ăn, chấm cùng với nước mắm chua ngọt tạo nên một hương vị khó quên. Tuy đơn giản, nhưng cái cảm giác chấm từng cuốn hành với nước mắm chua ngọt sẽ khiến bạn thêm yêu Tết Việt.

15. Thịt ngâm mắm

Thịt ngâm mắm có vị mặn, ngọt, mang đến một hương vị đậm đà khó cưỡng. Đây cách muối thịt phổ biến nhất ở miền Trung, được chế biến từ thịt heo hoặc thịt bò luộc chín ngâm với nước mắm pha đường theo một tỉ lệ nhất định. Cũng tương tự thịt đông, thịt ngâm mắm thường được ăn kèm với dưa món, củ kiệu.

16. Dưa món

Thay vì ăn dưa hành như người miền Bắc, người miền Trung có món dưa món. Để làm được món dưa đầy màu sắc, chuẩn vị, đòi hỏi người làm sự tỉ mỉ và thời gian. Dưa món là sự kết hợp của nhiều loại nguyên liệu khác nhau như củ kiệu, củ cải, dưa leo, đu đủ, cà rốt, …. ngâm chua mặn tạo nên một món ăn không thể cưỡng nổi. Dưa món giòn giòn, chua chua, ăn cùng lát bánh tét mềm, dẻo đem đến một hương vị Tết rất riêng, rất khó quên.

17. Thịt kho tàu

Tương tự như miền Bắc, người miền Nam ăn Tết bằng món thịt kho tàu. Thịt được chọn là thị ba chỉ ngon nhất, được khi chung với trứng vịt hoặc trứng chim cút. Thịt kho với trứng trông rất hấp dẫn, dễ ăn, là món ăn giản dị, thân quen gắn với bữa cơm gia đình. Để thưởng thức món ăn này mà không cảm thấy ngấy, bạn nên ăn kèm với dưa giá.

18. Canh khổ qua nhồi thịt

Canh khổ qua nhồi thịt là món ăn thường ngày, được ưa chuộng trong dịp Tết của miền Nam. Bên cạnh vị đắng của khổ qua thì còn đậm đà vị ngọt của thịt và nước súp, xua tan mọi khổ nhọc đời thường. Một món ăn dân dã nhưng chứa đựng tình người, sự sẻ chia và mong ước một cuộc sống tốt đẹp trong tương lai. Người miền Nam chọn trái khổ qua với niềm hy vọng về mọi khó khăn, vất vả sẽ qua đi, chào đón một năm mới suôn sẻ, nhiều may mắn.

19. Tôm chua

Tôm chua – đặc sản của Huế, là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết của người miền Trung. Để có món tôm chua ngon, yêu cầu tôm phải còn tươi, thịt phải chắc. Tôm chua có thể trộn với đu đủ xanh bào sợi, ăn cùng với cơm. Với vị ngọt, bùi của tôm, béo ngậy của thịt, vị cay và thơm của riềng, tỏi ớt, vị chua của khế, vị chát của vả cùng với hương của các loại rau thơm đã tạo nên một món ăn vô cùng hấp dẫn khiến bất kì ai từng ăn qua một lần sẽ không thể nào quên.

20. Củ kiệu tôm khô

Nếu Trung củ kiệu được ăn kèm vói bánh tét thì ở miền Nam, củ kiệu được ăn kèm với tôm khô tạo thành một món ăn vô cùng ngon miệng với vị chua ngọt, bùi bùi rất đặc trưng. Đây là món ăn thượng hạng dành cho cánh mày râu nhâm nhi ngon lành.

Trên đây là 20 món ăn ngày Tết cổ truyền của người Việt Nam, chúc các bạn có một bữa cơm đầu năm thật ngon, tràn ngập niềm vui bên gia đình của mình.